Kölelik kurumu ile ilgili hadislerde aşağıda göreceğimiz gibi ayetlerde belirtilmeyen ve özellikle İslam öncesi Arap gelenekleri dahil olmak üzere zamanla ihtiyaçlar doğrultusunda ve coğrafyasına göre köleler için gerekli şeriat detaylı bir şekilde oluşturulmuştur. Kuran’da mümkün mertebe kölelere iyilikle yaklaşılması ve davranılması yukarıda belirtilen nedenlerle tavsiye edilirken, hadislerde yaşamın pratik gerçekleri karşısında kölelerin İslam’daki gerçek yaşamları gözler önüne serilmektedir. Kölelik kurumunun içindeki bir diğer yarı köle sınıfı olan Mevali sınıfını ayrı bir konu başlığında incelemekte fayda vardır o yüzden bu konu içerisinde ele alınmamıştır. Köle azad etme, köleye iyi davranma gibi bir çok şeyin İslam öncesi var olduğunu söz konusu hadislerde görmekteyiz, yani İslam kendinden önceki uygarlığın devamı olarak bir takım davranış kalıplarını ve dinsel ritüelleri devam ettirirken, yağma yada borcu nedeniyle köle olunması kurallarını kaldırmıştır ki bu kurallar İslam’dan yüzyıllar önce bir çok toplum tarafından uygulanmaktadır.
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) buyurdular ki: "İslam`da cariye ile zina yoktur. Kim cahiliyede ile zina yapmış ise, (bundan hasıl olan çocuk) asabesine (efendisine = cariye cariyenin efendisine) dahil olur. Kim, meşru nikahdan olmayan bir çocuğun kendine ait olduğunu iddia ederse, ona varis olamaz, kendisine de varis olunamaz." |
HadisNo | : | 5326 |
Fasıl | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) huneyn seferi sırasında Evtas`a bir ordu gönderdi. Ordu düşmanla karşılaştı ve çarpıştılar. Müslüman askerler onlara galebe çaldı, bir miktar kadını da esir etti. Resulullah (sav)`ın Ashabından bir kısımları, ele geçirilen cariyelere teması, müşrik kocaları sebebiyle sanki günah addettiler. Bunun üzerine aziz ve celil olan Allah şu ayeti inzal buyurdu. (Mealen): "Evli kadınlarla evlenmeniz de haram kılındı. Maliki bulunduğunuz cariyeler müstesna..." (Nisa 24) Yani "bunlar (esir aldıklarınız) iddetlerini doldurunca size helaldir." |
HadisNo | : | 4198 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Hz. Ömer (ra) buyurdu ki: "Efendisinden çocuk doğuran cariyeyi efendisi artık satamaz, hibe edemez, miras olarak da bırakamaz. Hayatta kaldığı müddetçe ondan istifade eder. Ölecek olursa cariye hür olur." |
HadisNo | : | 240 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Biz Hz. Peygamber (sav) ve Hz. Ebu Bekir (sav) zamanında ümmü veled`i satardık. Hz. Ömer bu alış-verişten bizi yasaklayınca terk ettik." İbnu`l-Esir: "Bu rivayeti ana kaynaklarda (Usul) göremedim" der. |
HadisNo | : | 241 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | bir kadın Resulullah (sav)`a, gelip: "ben anneme bir cariye tasadduk etmiş idim. şimdiannem, cariyeyi bırakarak vefat etti" (deyip, hükmünü sordu). Aleyhissalatu vesselam: "Sana onun sevabı vacip olmuştur. Miras yoluyla da cariye sana geri gelmiştir!" buyurdular. |
HadisNo | : | 4731 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Anlattığına göre, annesi, bir köle azad etmek istemiş ve bunu sabaha tehir etmiş, köle de bu sırada ölmüştür. Abdurrahman Kasım İbnu Muhammed`e: "ben anneme bedel bir köle azad etsem, anneme faydası olur mu (sevabı ulaşır mı)?" diye sorar. Kasım: "Sa`d İbnu Ubade (ra) Resulullah (sav)`a gelip: "annem vefat etti, ben onun adına bir köle azad etsem ona faydası olur mu?" diye sormuştu. "Evet" cevabını aldı" dedi. |
HadisNo | : | 4173 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | "Ey Allah`ın Resulü", dedim, "annem bana, kendisi adına mü`mine bir cariye azad etmenü vasiyet etti. Benim yanımda, Sudanlı (nübi) siyah bir cariye var, onu azad edeyim mi?" Hz. Peygamber (sav): "Çağır, onu (göreyim)" dedi. Çağırdım ve geldi. cariyeye sordu: "Rabbin kim?" cariye: "Allah!" dedi, tekrar sordu: "ben kimim?" cariye: "Allah`ın elçisisin!" cevabını verince Hz. Peygamber (sav): "Bunu azad et, zira mü`minedir" buyurdu. |
HadisNo | : | 20 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | İmam Malik`e ulaştığına göre: "Resulullah (sav)`ın zevce-i pakleri, ümmü`l-mü`minin Hafsa radıyallahu anha, Beni Adiyy`e ait bir cariye olan Zebra`ya -ki bir kölenin nikahı altında idi ve efendisi azad etmişti - haber salıp yanına çağırttı ve dedi ki: [şimdi sen, zevcin sana temas etmedikçe muhayyersin.] Eğer sükut edersen, muhayyerliğin kalmaz." Böyle bir hakkın varlığını öğrenen kadın derhal: "O boştur, yine boştur, yine boştur" diyerek kocasını üç talakla boşadı." |
HadisNo | : | 4079 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav), ölü olarak düşürülen bir cenin için köle veya cariye bir gurreye hükmetti. Sonra lehine bir gurreye hükmedilen kadın ölmüştü. Aleyhissalatu vesselam, kadının mirasının oğullarına ve kocasına kalacağına, diyetinin de asabesine kalacağına hükmetti. |
HadisNo | : | 4720 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav)`a yardım taleb etmek üzere bir adam gelip: "Ey Allahın Resulü! (Efendim) falana ait şu cariye var ya (onun yüzünden efendim bana sıkıntı veriyor)" dedi. Aleyhissalatu vesselam "Vah! Neyin var?" deyince adam: "Bela hasıl oldu. Köle (ben demek istiyor) efendinin cariyesine bakmıştı, efendi kıskançlıkla erkeklik uzvunu burdu (hadım etti)" dedi. Aleyhissalatu vesselam: "Adamı bana getir!" emretti. Efendi çağırıldı ama getirilemedi. Bunun üzerine Aleyhissalatu vesselam: "Öyleyse git, sen hürsün!" ferman buyurdu. Adam: "Ey Allah`ın Resulü! (Efendimin kölesi olmamda direnmesi halinde) kim bana yardımcı olacak?" dedi. Aleyhissalatu vesselam: "Sana yardımcı olmak bütün müslümanlara terettüp eder" cevabını verdi. |
HadisNo | : | 4169 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav), hanımının cariyesine temas eden bir adam hakkında şöyle hükmetti: "Eger, adam cariyeyi zorladı ise, cariye hürdür, adam, cariyenin efendisine (yani karısına) mislini borçlanmıştır, cariye rıza göstermişse, cariye adamın olur, cariyenin efendisine, onun bir mislini borçlanır." |
HadisNo | : | 1599 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) `dan izin almadan bir cariye azad ettim. Resulullah`ın benimle kalma günü gelip, beraber olduğumuz zaman: "Ey Allah`ın Resulü, cariyemi azad ettim, farkettiniz mi?" dedim. "(Sahi mi söylüyorsun), bunu yaptın mı?" dedi. Ben, "Evet!" deyince: "Keşke onu dayılarına verseydin, senin için daha hayırlı olacaktı!" buyurdular. |
HadisNo | : | 3291 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav)`a, muhsan olmayan cariye zina yaparsa ne gerekir? diye sorulmuştu, şöyle cevap verdi: "cariye zina yaparsa ona celde uygulayın, yine zina yaparsa yine celde uygulayın, yine zina yaparsa yine celde uygulayın ve sonra onu (kıldan mamul adi) bir ipe mukabil de olsa satın gitsin." (bir rivayette: "(Efendisi) ona celde tatbik etsin, bir de ayıplamasın" denmiştir.) |
HadisNo | : | 1592 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | bir adam İbnu Ömer (ra)`e büyüğün emmesinden sormuştu. Şu cevabı verdi: "bir adam Ömer (ra)`e gelip: "benim, kendisine temasta bulunduğum bir cariyem vardı. Hanımım bunu önlemeye azmetti ve cariyeyi emzirdi ve bana da: "Sakın ha! Vallahi ben cariyeni emzirdim!" dedi. (şimdi ne yapmalıyım?" diye) sordu. Babam Ömer ona şöyle cevap verdi: "Hanımım çatlat: Git cariyene temasta bulun. Çünkü (harama sebep olan) emme küçüklükte olan emmedir." |
HadisNo | : | 5677 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Hz. Peygamber (sav)`e gelip: "bir cariyem var, çoban olarak çalıştırıyor, koyunlarımı otlatıyordum. Yakınlarda bir koyunumu yitirdi. Ne oldu? diye sorunca, kurt kaptı dedi. Koyunun kaybolmasına üzüldüm. İnsanlığım icabı cariyenin suratına bir tokat vurdum. Bu davranışımın kefareti olarak bir köle azad etmeyi adadım. Onu azad edebilir miyim?" diye sordum. Hz. Peygamber (sav) cariyeye: "Allah nerede?" diye sordu O: "Göktedir" deyince, "Pekala ben kimim? dedi. cariye: "Sen Allah`ın Resulüsün" cevabını verince, Hz. Peygamber (sav) bana yönelerek: "Bunu azad et, zira mü`minedir" buyurdu. |
HadisNo | : | 21 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav)`a bir grup esir getirilmişti. İçlerinde bir kadın vardı, göğüsleri sütle dolu idi. Bu kadın (sağa sola) koşuyor, esirler arasında bir çocuk bulduğu zaman onu yakalayıp kucaklıyor, göğsüne bastırıyor ve emziriyordu. (Dikkatleri çeken bu manzara karşısında), aleyhissalatu vesselam: "Bu kadının, çocuğunu ateşe atacağına kanaatiniz olur mu?" dedi. Bizler: "Hayır!" diye cevap verince: "(Bilin ki), Allah`ın kullarına olan rahmeti, bu kadının çocuğuna olan şefkatinden fazladır" buyurdu. |
HadisNo | : | 1986 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) buyurdular ki: "Şarkıcı cariyeleri satmayın, satın da almayın. Onlara (musiki) de ögretmeyin. Onları alıp satmak şartıyla yaptığınız ticarette hayır yoktur, onlar için ödenen para haramdır" Resulullah (sav) ilave etti: "Şu ayet bu gibiler hakkında nazil olmuştur: "İnsanlardan bazıları, bir bilgisi olmadığı halde, Allah yolundan saptırmak için boş sözlere müşteri çıkarlar. Allah yolunu alaya alırlar, işte bunlara alçaltıcı bir azab vardır." (Lokman 6) |
HadisNo | : | 250 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Abdullah İbnu Übey İbni Selül cariyesine: "Git biraz fahişelik yap (da para kazan)" diye emretti. Bunun üzerine Cenab-ı Hakk: "Dünya hayatinin geçici menfaatini elde etmek için, iffetli olmak isteyen cariyelerinizi fuhşa zorlamayın..." (Nur 33) mealindeki ayeti inzal buyurdu. |
HadisNo | : | 722 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) buyurdular ki: "Sizden kimse "kölem", "cariyem" demesin. köle de Rabbi (sahibim), rabbeti (sahibem) demesin. Malik (efendi) "Oğlum" "kızım" desin, Memluk (köle) de Seyyidi (efendim), seyyideti desin. Zira hepiniz memluklersiniz. Rabb de aziz ve celil olan Allah`tır." |
HadisNo | : | 4160 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Hacc yapmak üzere Hz. Peygamber (sav)`le birlikte çıktık. Arc nam mevkiye kadar geldik. Orada Resulullah (sav) konakladı, biz de konakladık. Hz. Aişe (ra) Resulullah (sav)`ın yanına oturdu. Ben de babam Ebu Bekir`in yanına oturdum. Resulullah`ın binek devesi ile, Hz.Ebu Bekir`in binek develeri tekdi ve o da Ebu Bekir`e ait bir köle ile birlikte (yolda) idi. Ebu Bekir (ra) oturup, kölenin gelmesini beklemeye başladı. köle geldi ama beraberinde deve yoktu. Hz.Ebu Bekir (ra): "Deven nerde?" diye sordu. köle: "Sabahleyin onu kaybettim!" dedi. Ebu Bekir (ra): "Tek bir deveyi kayıp mı ettin!" deyip köleye vurmaya başladı. Resulullah bu sırada gülüyor ve şöyle diyordu: "Şu ihramlıya bakın neler de yapıyor!" (İbnu Ebi Rizme der ki: Resulullah: "Şu ihramlıya bakın neler de yapıyor?" deyip gülüyor, (başka bir şey söylemiyordu)." |
HadisNo | : | 1258 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Hz. Ebu Bekr (ra)`in bir kölesi vardı. Bu köle çalışıp kendisine belli bir haraç ödüyordu. Hz. Ebu Bekr onun kazancından yiyordu. Bir gün yine bir şeyler getirdi. Ebu Bekr (ra) bundan da yedi. Ancak kölesi: "Bu yediğin nedir, biliyor musun?" dedi. Hz. Ebu Bekir: "Neymiş o?" deyince köle açıkladı: "Ben cahiliye devrinde kahinlik yapardım. Aslında bu işin ehli de değildim. Bu sebeple (kafadan atıp bir) adam aldatmıştım. (Bugün yolda) bana rastladı ve (kahinliğimden kalma eski) bir borcunu ödedi. Yediğiniz işte bu idi!" Bunun üzerine Ebu Bekr elini boğazına atıp, midesinde her ne varsa kusup çıkardı. |
HadisNo | : | 5188 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) buyurdular ki: "Hangi köle, efendilerinin izni olmadan evlenirse zanidir." |
HadisNo | : | 5655 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | "Ey Allah`ın Rasulü", dedim, "cahiliye devrinde yaptığım hayırlar var: Dua, köle azad etme, sadaka vermek gibi, bana bunlardan bir sevab gelecek mi?" "Sen" dedi, "zaten,daha önce yaptığın bu iyiliklerin hayrına Müslüman olmuşsun." |
HadisNo | : | 188 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Hz. Peygamber (sav) bana, kardeş iki köle hediye etti. Bunlardan birini sattım. Resulullah (sav) bir ara sordu: "köleler ne yapıyorlar?" Ben durumu söyledim. Bunun üzerine bana: "Satışı boz, satışı boz" buyurdu. |
HadisNo | : | 307 |
Fasil | : | |
Konu | : | |
Ravi | : | |
Hadis | : | Resulullah (sav) buyurdular ki: "Bana cennete giren ilk üç kişi arzedildi. Bunlardan biri şehid, biri iffetli olan (ve azla yetinerek) iffetini koruyan, biri de Allah`a ibadetini güzel yapan ve efendilerine hayırhah olan bir köle idi." |
HadisNo | : | 5140 |
